Tia cực tím là một loại tia có trong ánh sáng của mặt trời. Tia cực tím tuy mang lại lợi ích nhưng cũng có tác hại không kém đối với làn da, sức khỏe của bạn. Hãy cùng KIM NGAN Beauty Care tìm hiểu rõ hơn về tia cực tím trong bài viết này nhé!
Nội dung bài viết
Tia cực tím là gì?
Ánh sáng mặt trời được phân loại thành 3 nhóm chính dựa trên độ dài bước sóng: Tia hồng ngoại, ánh sáng mà mắt người có thể nhìn thấy và tia UV (tia cực tím).
Tia UV (bức xạ tia cực tím) là một dạng bức xạ điện từ đến từ mặt trời hay các nguồn nhân tạo khác như giường tắm nắng, mỏ hàn,… Cụm từ cực tím trong tia cực tím có nghĩa là bên trên của màu tím. Sắc tím là màu sắc có bước sóng ngắn nhất mà mắt thường của chúng ta có thể nhìn thấy. Do vượt ngoài bước sóng của màu tím, nên tia UV là loại tia vô hình với mắt người.
Tia UV là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn bước sóng của tia X. Quang phổ (dải tất cả các tần số có thể có của bức xạ điện từ) của tia cực tím có thể chia ra thành 2 vùng tia: vùng tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 – 200 nm) và vùng tử ngoại xạ hay còn gọi là vùng tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 – 10 nm).
Khi nói đến ảnh hưởng của tia UV đến sức khỏe con người, tia UV được chia ra làm 3 loại:
- Tia UVA (bước sóng từ 380 – 315 nm): có thể xuyên qua mây mù, không khí, gây lão hóa da
- Tia UVB (bước sóng 315 – 280 nm): vẫn có khả năng xuyên một phần qua ozon và khí quyển, gây say nắng, tổn thương và làm đen da.
- Tia UVC (bước sóng ngắn hơn 280 nm): tia UV có năng lượng cao nhất, gây ung thư da nhưng đã có tầng ozon chặn lại.
Những yếu tố tác động đến cường độ tia cực tím
Để ngăn ngừa những tác hại của tia cực tím, bạn cần biết về những yếu tố ảnh hưởng đến cường độ của tia cực tím. Trong đó bao gồm:
- Thời điểm trong ngày: Khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều là nguồn năng lượng phát ra mạnh nhất.
- Độ cao: Nơi càng cao, tia uv càng mạnh.
- Các mùa trong năm: Tia uv sẽ mạnh hơn vào mùa hè và mùa xuân.
- Độ che phủ của mây: Một số đám mây có thể làm giảm cường độ của tia uv cũng có thể làm tăng năng lượng phát ra của chúng.
- Khoảng cách từ đường xích đạo: Những vùng càng gần xích đạo thì tác động của tia uv sẽ càng giảm dần.
- Tầng ozone: Tầng ozone trên khí quyển có thể giúp chúng ta lọc bớt tia uv.
Tác hại của các loại tia cực tím (UV) đến làn da của bạn
Gây ung thư da
Tia UV là nguyên nhân gây ung thư nổi bật và phổ biến trong môi trường, vì khi tiếp xúc quá lâu với ánh sáng mặt trời có khả năng gây ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và khối u ác tính. Theo trang skincancer.org, có đến 90% người bệnh ung thư da là do bức xạ UV.
Gây cháy nắng
Cháy nắng là tình trạng vết bỏng xảy ra khi các tế bào da bị tổn thương, tình trạng này là do da hấp thụ năng lượng từ tia UV. Khi đó, máu sẽ chảy thêm vào vùng da bị tổn thương để chữa lành. Đó là lý do tại sao da của bạn chuyển sang màu đỏ khi bị cháy nắng.
*Lưu ý: bạn không nên chủ quan, tình trạng này có thể trở nên bỏng rát nghiêm trọng. Thậm chí, tác hại của tia UV còn gây ra những hậu quả về lâu dài cho làn da như tạo nếp nhăn và ung thư da, thông qua sự tác động trực tiếp tới DNA của da.
Gây tổn thương hệ thống miễn dịch
Khi tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV có tác dụng ức chế gây hại cho hệ miễn dịch. Các nhà khoa học cho rằng cháy nắng có thể làm thay đổi sự phân bố và chức năng của các tế bào bạch cầu ở người trong vòng 24 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Tình trạng này lặp đi lặp lại quá nhiều với bức xạ UV có thể gây ra tổn thương trầm trọng hơn cho hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Gây tổn thương mắt
Khi tiếp xúc lâu dài với tia cực tím hoặc cường độ cao của tia cực tím sẽ làm hỏng các mô, gây “bỏng” trên bề mặt mắt, được gọi là tuyết mù (snow blindness) hoặc viêm giác mạc ánh nắng (photokeratitis).
Đây có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mắt như đục thủy tinh thể (nếu không được điều trị sẽ gây mù lòa), mộng thịt (pterygium) và mộng mỡ mắt (pinguecula).
Gây lão hóa da
Tia cực tím có khả năng phá hủy collagen và mô liên kết bên dưới lớp trên cùng của da, gây ra nếp nhăn, đốm màu nâu và mất độ đàn hồi tư nhiên của da.
Sự khác biệt giữa tone màu da, nếp nhăn hoặc sắc tố ở mặt dưới và mặt trên ở cùng một cánh tay cho thấy tác động của ánh nắng mặt trời lên da. Một làn da rám cháy nắng trông có thể ổn trong hiện tại, nhưng về sau làn da sẽ sớm nhăn nheo, có thể gây ung thư da.
Cách hạn chế tác hại của tia UV đến làn da
Dùng kem chống nắng
- Đây là cách phổ biến nhất và cũng mang lại hiệu quả tốt nhất. Chọn cho mình sản phẩm kem chống nắng phù hợp thì bạn cũng nên quan tâm đến các chỉ số chống nắng như SPF và PA.
- SPF là chỉ số chống tia UVB, chỉ số càng cao thì khả năng chống tia UVB càng mạnh mẽ. PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng.
- Số tổng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn có thể chọn các sản phẩm có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.
Xem thêm: Kem chống nắng: Tác dụng và cách sử dụng kem chống nắng phát huy hết tác dụng
Chú ý trang phục khi ra ngoài
- Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng như áo, váy chống nắng, ô chống UV, kính râm để ngăn ngừa các bệnh lý về mắt.
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm (11h đến 14h).
- Hạn chế các nguồn bức xạ nhân tạo (ánh sáng từ màn hình máy tính, điện thoại), sử dụng các tấm phim cách nhiệt cho cửa kính trong phòng hoặc trong ô tô,…
Lưu ý chế độ ăn uống
Bạn cần có chế độ ăn uống hợp lý, lưu ý bổ sung các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm (cam quýt, trà xanh, cà rốt, và ớt chuông đỏ,…) để tăng khả năng bảo vệ của cơ thể trước tia UV.
Sử dụng công cụ chống nắng cơ học
Ðể phòng tránh tác hại do nắng nóng kéo dài, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần mặc quần áo bảo hộ, bao gồm các loại áo có khả năng chống nắng như áo dài tay, áo khoác có cổ, quần dài, tối mầu, mũ rộng vành để che mặt, cổ và tai, nên lựa chọn chất liệu vải chống nắng đặc biệt.
Thêm vào đó, khi đi ra đường cần có ô dù hoặc nón để che phần đầu,…
Tia cực tím (tia uv) mặc dù đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp vitamin D cho cơ thể nhưng nó cũng là tác nhân gây hại đến da và mắt. Chính vì vậy, cần có những biện pháp cụ thể để bảo vệ làn da của bạn, đặc biệt là trong khoảng thời gian cao điểm của tia cực tím. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn bảo vệ thật tốt làn da của mình.